Könül Quliyeva
"EURO MEDİA QRUP" MMC-nin direktoru

Cavab bəllidir: veriliş aparıcısı.

Dünyanın nüfuzlu televiziya kanallarının təcrübəsi onların nəhəng auditoriyaya sahib olmaqla təsiredici qüvvəyə çevrilməsində aparıcıların nə dərəcədə mühüm rol oynadıqlarını göstərir.
Bu gün ekran qarşısında əyləşən tamaşaçı ona xoş, səmimi, kommunikativ və interaktiv münasibət göstərən, onunla həmfikir olan teleaparıcını görmək və dinləmək istəyir, onu inandığı və etibar etdiyi şəxsiyyət kimi qəbul edir. Bu baxımdan, teleaparıcılıq peşəsi müasir televiziyada xüsusi yer tutur.

Televiziya verilişinin aparıcısı özündə şərhçi, diktor və müsahibə alan şəxsin keyfiyyətlərini birləşdirən, həm özünün tərtib etdiyi, həm də digər müəllifin hazırladığı mətndən istifadə edən, jurnalist, aktyor və psixoloq bacarıqlarına malik olan, fotogenik zahiri görkəmi və düzgün nitq qabiliyyəti ilə fərqlənən, mədəni, savadlı, geniş dünyagörüşlü və hazırcavab şəxs olmalıdır.
Aparıcının üslubu onun şəxsiyyətinin bənzərsiz yaradıcılıq məzmunu ilə müəyyən edilir. Bu səbəbdən heç də hər bir kəsə öz fərdi üslubunu yaratmaq nəsib olmur, lakin başqasının davranış tərzindən istifadə etmək daha asandır. Qeyd edilməlidir ki, imic peşəkar mütəxəssisin öz üzərində yorulmadan çalışdığı yaradıcılıq prosesində əldə edilən fərdi xüsusiyyətdir.

Müasir televiziyada üç aparıcı qrupu bir arada cəmləşir: diktorlar, aktyorlar, jurnalistlər. Onlar bir-birlərindən nə ilə fərqlənirlər? Diktor ilk növbədə ifaçıdır. Onun səsi, mimikaları, aktyorluq qabiliyyəti başqa bir şəxsin (müəllifin) yazdığı və peşəkar redaktor tərəfindən redaktə olunmuş mətni izləyiciyə çatdırmaq məqsədi daşıyır. Jurnalist isə ekranda öz mətnini təqdim edir və ya (lazım olduqda) ssenari planı çərçivəsində improvizasiya edir. Televiziya hadisəni canlı efirdə təqdim edirsə, jurnalist müxbir rolunda çıxış edir. Mahiyyət etibarı ilə televiziyada müəllif fəaliyyəti ifaçılıq sənətinin müəyyən forması olan diktor fəaliyyəti ilə ziddiyyət təşkil edir.
İzləyicilərlə ünsiyyət bu gün daha canlı xarakter alır. Əvvəlki diktorlar yeni və getdikcə çətinləşən vəzifələrin öhdəsindən gələ bilmirlər. Bu səbəbdən bir çox televiziya verilişlərinin aparıcıları qismində məşhur və populyar aktyorlar çıxış edirlər. Bu halda izləyicilərin diqqətini aparıcının aktyorluq bacarığından daha çox onun şəxsi keyfiyyətlərini üzə çıxaran səmimiliyi, təbiiliyi cəlb edir.

Televiziya verilişinin aparıcısı bu gün KİV seqmentində ən çox tələb olunan peşələrdən biridir. Bəs bizim televiziya efirimizdə aparıcı hazırlığını müasir tələblərə uyğun şəkildə qura bilmişikmi?

Aparıcı hazırlığına televiziya işçilərinin müstəqil peşə fəaliyyətinə ümumi hazırlığının mühüm tərkib hissəsi kimi baxılmalıdır. Aparıcıya kamera qarşısında ünsiyyət ustalığının, yüksək davranış və nitq mədəniyyətinin aşılanmasına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Televiziya aparıcılarının işində başlıca amil onların bu peşənin bütün nümayəndələrini bir-biri ilə əlaqələndirən ümumi peşə keyfiyyətləri və onları bir-birindən tamamilə fərqləndirən fərdi xüsusiyyətləridir.

Ekranda psixoloji və intellektual gərginlik, maksimum diqqət tələb edən canlı ünsiyyət məqamlarını çox zaman improvizasiya rejimində tamaşaçılarla birgə yaşayan televiziya aparıcısı özünün bənzərsiz və təkrarolunmaz şəxsiyyətini təqdim etməyi və izləyicilərin diqqətini verilişə cəlb etməyi bacarmalıdır. Fəqət, istənilən televiziya verilişinin uğuru, heç şübhəsiz, onun aparıcısından asılıdır.

Bu gün aparıcıların peşə təhsilində hansı yanaşmalar mövcuddur? Tanınmış efir ustalarının yaradıcılıq təcrübəsi nə cür öyrənilir? Televiziya aparıcılarının peşəkarlıq xüsusiyyətləri dəsti nədən ibatərdir? Bu suallara cavab axtarışında beynəlxalq təcrübəyə nəzər yetirmək faydalıdır.

Tanınmış ingilis tədqiqatçısı, uzun illər BBC-də çalışmış Brus Lyuis “Televiziya diktoru” kitabında aparıcının peşəkarlıq keyfiyyətlərinə hərtərəfli təhsili, böyük həyat təcrübəsini, intellektuallığı və yumor hissini, təmkinliyi və inadkarlığı, yaradıcı təxəyyülü və həvəsi, səbir və əzmkarlığı, özünə inama əsaslanan təvazökarlığı, komanda ilə və komandada işləmək bacarığını aid edir. Bu keyfiyyətlər son nəticədə televiziya verilişləri aparıcısı üçün önəmli “üslub”, “tərz”, “imic”, “ampula” anlayışlarını formalaşdırır.

Unutmaq olmaz ki, tamaşaçıların böyük əksəriyyəti ekranda səslənən nitqin məzmununa deyil, verbal elementlərə reaksiya verir, aparıcının zahiri görkəminə, mimika və jestlərinə, ünsiyyət maneralarına daha çox diqqət yetirir. Lakin bu o demək deyil ki, proqramın yayımlandığı studiya model və gözəllik yarışmasının keçirildiyi məkana çevrilməlidir. Ölkənin televiziya efirində xəbərlər proqramlarının yayımı bəzi hallarda dəbdə olan geyimlərin, ifrat dərəcəli makiyajın nümayişinə çevrilir. Hava proqnozunu səsləndirən müqəvva görünüşlü xanımlar isə sözün həqiqi mənasında gülüş obyektinə çevrilirlər.

Xüsusilə qeyd edilməlidir ki, hər hansı bir verilişin uğurlu alınması teleaparıcının biliyi, professional hazırlığı, nitq və davranış mədəniyyəti, bir sözlə, onun mənəvi keyfiyyətlərindən asılıdır. Onun intellektual qabiliyyəti, erudisiyası, dünyagörüşü izləyici diqqətinin cəlb edilməsində olduqca mühüm şərtdir. Bu və ya digər informasiyanın tamaşaçıya çatdırılması onun keyfiyyətindən, səviyyəsindən daha çox, teleaparıcının şəxsi keyfiyyətlərindən asılıdır. Bu keyfiyyətlər isə təcrübədə formalaşır, cilalanır və təkmilləşir.

Bəzi televiziya kanallarında xəbərlər və tok-şou proqramlarının aparıcılarına diqqət yetirərkən sıradan olan bir izləyici kimi müəyyən suallarla üzləşirəm. Görəsən televiziya şirkətlərinin rəhbərləri, redaktorlar aparıcı seçimində hansı meyarlara üstünlük verirlər? Aparıcı hazırlığı prosesinə psixoloqlar, imicmeykerlər, nitq və davranış mədəniyyəti mütəxəssisləri cəlb olunurlarmı? Teleaparıcıların attestasiyası keçirilirmi? Onların reytinq cədvəli mövcuddurmu?

Televiziya efiri incanların ideoloji baxışlarının, dünyagörüşünün və zövqünün formalaşmasına güclü təsir göstərən real məkandır. Bu məkanın sahibləri isə hər gün ekran vasitəsilə evimizə çağırılmamış qonaq qismində təşrif buyuran aparıcılardır. Bəzi hallarda xoş ovqat bəxş edir, bəzi hallarda isə qonaqpərvərliyimizdən sui-istifadə edib bizi qıcıqlandırırlar. Birincilərdən ayrılmaq, ikinciləri anlamaq çətindir.

Televiziya kanalının imici barədə düşünənlər bu həqiqəti dərk etməlidirlər – tamaşaçı gözünü televizor ekranına çətinliklə üzləşmək üçün yox, məlumatlanmaq və zövq almaq üçün dikir.

Uzun müddətdir ki, Əməkdar artist Mətanət İsgəndərli ilə keçmiş gəlini Canana arasında qalmaqal bitmək bilmir.

Publika.az xəbər verir ki, Mətanət İsgəndərli koronavirusa yoluxan zaman Canana sosial media hesabında keçmiş qayınanası ilə fotosunu paylaşaraq izləyicilərdən ona dua etmələrini xahiş edib. Lakin izləyiciləri onun bu addımını birmənalı qarşılamayıblar.

Bununla bağlı Canana yenə də İnstaqram hesabında açıqlama yayıb: "Komentlərinizi oxuyub düşünürəm ki, necə də qınayırsız. Mən sadəcə dua edib şəfa istədim, demədim ki, bağışlayıram. Mən balalarıma əziyyət verən insanı heç bir vaxt bağışlamaram. Bəli, mənim balalarım bu günkü gündə evsizdir. Mətanət xanımın oğlunun artıq ailə həyatı quracağı namizədi mənə zəng vurub hədə-qorxu gəlir. Deyir ki, 3 uşağını 500 manat alimentlə dolandır. Onları evlə bağlı narahat etmə. Sizcə, haqq budur? 21 il o ailədə gəlin olmuşam. 8 il nişanlı 12 il gəlin. Bu uşaqlar sizin fikrinizcə, evsiz qalmalıdılar? Sualım məni qınayanlaradır. Onsuz da bilirsiz ki, pulsuz heç bir məhkəmədə qalib ola bilmirsən. Haqqlı olsan da, haqsız çıxarırlar. Buraxıram zamanın öhdəsinə. Zaman hər bir şeyin dərmanıdır".

"Soy" prodakşının rəhbəri Oqtay Əliyevlə müğənni Kərim Abasov arasındakı məhkəmə işi başa çatıb.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bununla bağlı Kərim Abbasov sosial şəbəkədə yazıb. O, məhkəmədə qalib gəldiyini açıqlayıb:

"Haqq-ədalət yenə də öz yerini tapdı. Məhkəmənin qalibi mən oldum, iş icraya göndərildi. Apellyasiya məhkəməsi qərarı mənim xeyrimə çıxardı. Yenə də arzunuz ürəyinizdə qaldı. Siz məni məhkəməyə yox, çalışdığınız kanallarda qadağaya qoymağa davam edin. Sevdiyi işdir, "qadağa" qoymaq. Bəlkə onunla özünüzə rahatlıq taparsınız. Sizə yazığım gəlir, Allah sizi hidayət etsin".

Qeyd edək ki, müğənni ilə prodüser arasındakı qalmaqala səbəb O.Əliyevin aparıcı qardaşı Elçin Əlibəyli olub. Kərim aparıcı Elçin Əlibəyliyə qarşı işlətdiyi “erməni” ifadəsinə görə məhkəməyə verilib. İfaçı eyni zamanda E.Əlibəylinin onunla cinsi əlaqədə olmaq istədiyini iddia etmiş, aparıcının ünvanına təhqirlər yazmışdı. O.Əliyev Kərimdən 200 min manat təzminat istəyirdi.

Bir neçə gün əvvəl "Speys" teleradio şirkətinə yeni rəhbər təyin olunan Ülviyyə Mikayılova istefa verib.

News24.az-ın məlumatına görə, Ü.Mikayılova Speys TV-nin kollektivinə təqdim olunduqdan beş gün sonra əməkdaşlara bu vəzifəni icra edə bilməyəcəyini deyib.

Ü.Mikayılovanın TV-yə rəhbərlik etməsindən imtinasına əsas səbəb oradakı çoxsaylı problemlərdir. Speys TV-ni sırf maarifçilik kanalına çevirmək istəyinin mümkünsüz olması da istefa verməsinin səbəblərindən biri kimi göstərilir.

Xatırladaq ki, Ü. Mikayılova Speys TV-yə rəhbər təyin olunana qədər ADA Universitetinin baş müəllimi, Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü, Müasir Təhsil və Tədrisə Yardım İctimai Birliyinin rəhbəri olub.

Qeyd edək ki, 2006-2021-ci illərdə "Space"nin rəhbəri vəzifəsində çalışan Vaqif Mustafayev bu ilin əvvəlində işdən çıxarılıb. Daha sonra şirkətin rəhbəri vəzifəsinin müvəqqəti icrası televiziyanın baş prodüseri Kamil Şahverdiyevə tapşırılıb.

Xalq şairi Musa Yaqub vəfat edib.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Xəyal Rza məlumat yayıb.

Xalq şairi bu gün 84 yaşında uzun sürən xəstəlikdən sonra vəfat edib.

O, vəsiyyətinə uyğun olaraq İsmayıllı rayonunun Buynuz kəndində - xanımının yanında dəfn ediləcək

Allah rəhmət eləsin!

Azərbaycanın xalq artisti Arif Quliyev dünyasını dəyişib.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bu barədə onun yaxınları məlumat yayıb.

Xatırladaq ki, xalq artisti koronavirusa yoluxmuşdu. Onun ağ ciyərinin 90 faizi zədələndiyi üçün bir neçə gün idi süni tənəffüs aparatına qoşulmuşdu.

Xəbər verdiyimiz kimi, Ülviyyə Mikayılova "Speys" teleradio şirkətinə yeni rəhbər təyin olunub.

Avrasiya.net xəbər verir ki, Ülviyyə Mikayılova Unikal.org-a açıqlamasında artıq kollektivə təqdim olundğunu bildirib:

"Məni kollektivə MTRŞ-nın sədri İsmət Səttarov təqdim etdi. Təqdimatda da kollektivə bildirdim ki, "Speys" maarifləndirici televiziya olmalıdır. Sabahdan etibarən kollektivlə tanış olacam. İslahatların və yeni təyinatların olacağı ilə bağlı hələ ki, indidən nəsə deyə bilmərəm".

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birinci katibi, xalq şairi Fikrət Qoca vəfat edib.

Fikrət Qoca 85 yaşında dünyasını dəyişib.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Xəyal Rza "Report"a faktı təsdiq edib.

Qeyd edək ki, Fikrət Qoca 1935-ci il avqustun 25-də Ağdaş rayonunun Kotanarx kəndində anadan olub. 1964-cü ildə Moskvada Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib.

Əsərləri 1956-cı ildən mətbuatda çap edilir. Azərbaycan Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsində, "Azərbaycan gəncləri" qəzetində, "Azərbaycan" jurnalında fəaliyyət göstərmiş, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin beynəlxalq əlaqələr üzrə məsul katibi olub. 1987-ci ildən "Qobustan" incəsənət toplusunun baş redaktoru idi. 1998-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birinci katibi idi.

1990-cı illərdə yazdığı "Oddan keçənlər", "İnsan səviyyəsi", "Adi həqiqətlər" və s. poemalarında Azərbaycanda gedən azadlıq mübarizəsindən bəhs olunur. Onun bir sıra nəsr əsərləri də var. "Ölüm ayrılıq deyil" (1990), "Hələlik, - qiyamətədək" (2000) povestlərində 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri əksini tapıb.

Mixail Lermontov, Taras Şevçenko, Eduard Mejelaytis, İ.Volker, X.Risal, İ.Taufer və b.-ndan tərcümələri var. Əsərləri bir sıra xarici dillərə tərcümə olunub.

Gənclərin qəhrəmanlıq və fədakarlığından bəhs edən "Təkərlər geri fırlanır", "Yaralı çiçəklər" və "Rəssam düşünür" poemalarına görə 1968-cı ildə Azərbaycan komsomolu mükafatına, 1990-cı illər yaradıcılığına görə "Humay" mükafatına (1998) layiq görülüb. Azərbaycan Respublikasının "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunub.

Təəssüf ki, xalq artisti Arif Quliyevin vəziyyəti pisləşib.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bunu Oxu.az-a açıqlamasında “Yeni klinika”nın reanimasiya şöbəsinin müdiri Emil Qasımov bildirib.

Onun sözlərinə görə, koronavirusun beyin əlamətləri də olur və beyin damarlarında zədə yarada bilir:

“Hazırda Xalq artistində bundan şübhələnirik. Bu gün bu istiqamətdə müayinələr aparacağıq. Dünən xəstəni oyandırmağa çalışırdıq, amma beyinin oyanması istədiyimiz səviyyədə deyil. Hazırda A.Quliyevin vəziyyəti kritikdir”.

Qeyd edək ki, A.Quliyev bir müddət əvvəl yeni növ koronavirusa (COVID-19) yoluxub. O, “Yeni klinika”nın reanimasiya və intensiv terapiya şöbəsinə qəbul edilib.

Türkiyənin tanınmış müğənnisi İbrahim Tatlısəs aparıcısı olduğu “İbo Show” verilişində maraqlı açıqlamalar edib.

“Haber Global”ın məlumatına görə, sənətçi bu yaxınlarda gizli şəkildə ailə həyatı qurduğunu bildirib.

Onun həyat yoldaşı isə özündən 43 yaş kiçik Gülçin Karakaya olub.

“Xoşbəxtəm, mən evliyəm. Gülçin mənə yaxşı baxır. Mən bu saatdan sonra heç kimə hesab verəcək vəziyyyətdə deyiləm”, - deyə ifaçı sayca beşinci evliliyini şərh edib.

Qeyd edək ki, Tatlısəsin 69, həyat yoldaşının isə 26 yaşı var.